De vof of de vennootschap onder firma is niet meteen de bekendste vennootschapsvorm, maar dat wil niet zeggen dat je deze vennootschapsvorm meteen van tafel hoeft te vegen. Er zijn namelijk een aantal belangrijke voordelen aan de vof verbonden, hoewel het zeker ook nadelen heeft. Hieronder lichten we ze toe. Daarnaast heeft de keuze voor een vof ook fiscale gevolgen, want een vof en een eenmanszak genieten nu eenmaal niet dezelfde behandeling. Ook de fiscale consequenties zijn hier besproken. Ten slotte hebben we het over het kiezen van een geschikte boekhouder.
Verschil vof en eenmanszaak
Een vof is in België een vrij onbekende vennootschapsvorm die niet vaak wordt toegepast, maar die zeker te overwegen is. De vof en de eenmanszaak hebben namelijk een aantal kenmerken gemeen. Zo zijn een eenmanszaak en een vof eenvoudig op te richten. Bij de vof en de eenmanszaak is er namelijk geen financieel plan nodig. Bij de vof en de eenmanszaak is het startkapitaal dan ook beperkt, want bij die eerste volstaat een inbreng van een euro al. Toch is er ook een andere belangrijke gelijkenis tussen de vof en de eenmanszaak en dat is de ongunstige aansprakelijkheid. Bij de vof en de eenmanszaak blijft men namelijk aansprakelijk voor de schulden die zakelijk worden aangegaan.
Een belangrijk verschil tussen de vof en de eenmanszaak is dat een vof ook echt een samenwerkingsverband is, terwijl een eenmanszaak in principe persoonlijk wordt uitgevoerd. Een eenmanszaak met twee eigenaren kan niet, net zoals een vof met één eigenaar evenmin kan. Als je een eenmanszaak met meerdere eigenaren wil, moet je wel een vof oprichten.
Dit laatste wil niet zeggen dat een eenmanszaak geen personeel kan aannemen of geen samenwerkingsakkoorden kan sluiten, maar verder blijft men wel persoonlijk aansprakelijk voor de eigen schulden en verbintenissen. Hierin verschillen de vof en de eenmanszaak enigszins, want bij een vof kan men zelfs aansprakelijk zijn voor handelingen van andere medevennoten. Dit houdt veel meer risico’s in en daarom is een vof geen goed idee voor risicovolle ondernemingen. Voor twee vertalers die samen willen werken, kan een vof dan weer een interessante formule zijn.
Verder moet men voor de oprichting van een vof statuten opstellen, terwijl dit bij een eenmanszaak niet vereist is. Het is wel zo dat er heel veel vrijheid heerst bij deze statuten. Zo kunnen de vennoten vrij afspraken maken over hoe ze de winst zullen verdelen, wat er moet gebeuren als de vennoten het oneens zijn, of ze de aandelen kunnen overdragen, in welke mate zij elkaars toestemming moeten hebben bij dure aankopen en dergelijke meer.
Een laatste verschil tussen de vof en de eenmanszaak heeft te maken met de belastingen. Fiscaal gezien kan een vof soms een interessantere keuze zijn. Daarover lees je verder meer.
Voordelen vof
Hoewel de vof niet meteen de bekendste vennootschapsvorm is, zijn er beste wel wat voordelen aan de vof verbonden. Een van de belangrijkste voordelen van een vof is dan ook de eenvoudige oprichting. Deze oprichting kan namelijk via een onderhandse akte gebeuren, zonder dat er een dure notaris nodig is. Ook is er veel vrijheid bij het opstellen van deze statuten. In de praktijk is het echter toch vaak aanbevolen om advies in te winnen en de onderhandse akte eventueel door een jurist te laten opstellen.
Ook het ontbreken van een verplicht startkapitaal of het ontbreken van een financieel plan zouden we als een van de voordelen van een vof kunnen noemen. Desondanks is het wel zo dat een goed financieel plan voor elke ondernemer belangrijk is, net zoals voldoende startkapitaal. Het is dus niet omdat het niet moet, dat het daarom minder wenselijk is.
Een van de andere voordelen van een vof is dat het besloten karakter in principe gewaarborgd is omdat de aandelen niet overdraagbaar zijn, maar veel is hierbij ook afhankelijk van de inhoud van de statuten.
Nog een belangrijk voordeel is dat een vof in principe geen jaarrekening moet publiceren. Boekhoudkundig brengt dit minder formaliteiten en kosten met zich mee, maar daarenboven kan men in alle discretie handelen en krijgen bijvoorbeeld concurrenten geen inzage in de cijfertjes.
Ten slotte zijn er ook bij de ontbinding van de vof voordelen aan de vof verbonden. De ontbinding kan namelijk via een onderhandse akte gebeuren en men heeft geen externe accountant of bedrijfsrevisor van doen.
Nadelen vof
Hoewel een vof voordelen kan hebben, mag je niet blind zijn voor de eventuele nadelen die aan de vof verbonden zijn. En dat zijn er heel wat.
In de eerste plaats is er de eerder aangehaalde aansprakelijkheidsproblematiek. Alle vennoten zijn namelijk met hun privévermogen hoofdelijk en ondeelbaar aansprakelijk voor de schulden die door de vof en andere vennoten worden gemaakt. Dit wil zeggen dat schuldeisers elke vennoot kunnen aanspreken om alle schulden bij hem te verhalen. Deze vennoot kan dan wel een terugbetaling vorderen van de andere vennoten, maar dan moet men natuurlijk hopen dat de ander ook voldoende kapitaalkrachtig is. Bovendien kan dit eventuele persoonlijke relaties verzieken.
Een tweede nadeel van de vof heeft te maken met het feit dat het een samenwerkingsverband is. Als de vof na de oprichting eenhoofdig wordt, bijvoorbeeld omdat de andere vennoot in een ongeval komt te overlijden, zal de vof automatisch (van rechtswege) worden ontbonden.
Ten slotte is natuurlijk ook het feit dat het om een samenwerkingsverband gaat een eventueel nadeel. Wie net alleen wil handelen, zal geen redding vinden in een vof.
Wanneer is een vof een juiste keuze?
Wanneer er maximaal kan worden geprofiteerd van de voordelen van een vof en de nadelen van een vof minder relevant zijn.
In principe is het vooral opletten voor de ongunstige aansprakelijkheidsregels. Daarom zal een vof niet geschikt zijn wanneer er sprake is van enig risico of van hoge investeringen. Een vof is dus geen goede oplossing om in de bouwsector een bedrijf op te richten. Een vof kan wel een goed idee zijn voor minder risicovolle toepassingen. Zo kan een vof worden gebruikt als patrimoniumvennootschap om de vastgoedbezittingen van de familie te beheren. Een extra voordeel voor hen is dat ze geen jaarrekening moeten publiceren, waardoor anderen geen inzage hebben in de patrimoniumeigendommen van de familie. Laat je met andere woorden niet verleiden door het wegvallen van een vereist minimumkapitaal, zeker nu ook een bv sinds het nieuwe WVV (Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen) geen minimumkapitaal meer nodig heeft.
Ook vrije beroepsbeoefenaars zoals huisartsen kiezen wel vaker een vof om samen met een of meerdere huisartsen gezamenlijk een huisartsenpraktijk op te starten. Het klinkt vreemd omdat zij wel medisch aansprakelijk kunnen zijn, maar dat is het niet. Zij kunnen namelijk hun beroepsaansprakelijkheid nooit ontlopen, ook niet als ze hun activiteiten in een bv uitoefenen, en dienen zich hiervoor te verzekeren. Daarnaast is er nog steeds een tekort aan huisartsen en boeren ze over het algemeen heel goed, waardoor ook de financiële risico’s beperkt zijn. Zolang de mensen ziek blijven worden, en dat zullen ze wellicht wel blijven doen, hebben de huisartsen maar weinig te vrezen.
Als vof belasting betalen
Het is niet zo dat je bij een vof inkomstenbelasting moet betalen. Welke belasting betaalt een vof dan wel? Een vof is de afkorting voor een vennootschap onder firma. Het woord vennootschap onderstreept al snel dat de vof onderhevig is aan de vennootschapsbelasting. Dit kan een voordeel zijn dat de vof heeft ten opzichte van een eenmanszaak, waar de winst via de personenbelasting wordt belast. Sinds 2020 bedraagt het tarief in de vennootschapsbelasting namelijk 25% en is de crisisbijdrage afgeschaft. Er is ook een verlaagd tarief van 20% voorzien.
In de inkomstenbelasting bedraagt het laagste tarief dan weer 25%. Dit is echter de laagste schijf, want de tarieven lopen in de hogere schijven al snel op tot 40, 45 en 50%. Daartegenover staat dan weer dat er in de inkomstenbelastingen verschillende belastingverminderingen zijn en dat ook de belastingvrije som een rol speelt. Dat heb je niet in de vennootschapsbelasting. Bovendien brengt een vennootschap boekhoudkundig vaak meer werk met zich mee, hoewel bij een vof met een omzet van minder dan 500.000 euro een enkelvoudige boekhouding ook gewoon zal volstaan. Ten slotte zal je natuurlijk nog steeds een bezoldiging aan jezelf uitkeren, dat dan weer wel in de personenbelasting wordt belast. Via voordelen zoals maaltijdcheques kan de fiscale druk worden beperkt.
Welke optie fiscaal interessanter is, zal hoe dan ook geval per geval bekeken worden. Je boekhouder kan je daarbij helpen. Laat het in ieder geval duidelijk zijn dat de keuze best niet alleen op basis van fiscale redenen wordt gemaakt.
Vof belastingvoordeel
Met een vof kan je vaak een enkelvoudige boekhouding voeren en ben je toch onderhevig aan de lagere tarieven van de vennootschapsbelasting. Op zich is dit al het grootste fiscale voordeel van de vof. Weet verder dat je met een vof mogelijk onder het 20%-tarief kan vallen. Hiervoor mag niet meer dan de helft van de aandelen in het bezit zijn van een andere vennootschap en moet men zichzelf een bezoldiging toekennen van minstens 45.000 euro.
Daarnaast kan een kleine vof de eerste drie boekjaren vanaf de oprichting vrijgesteld zijn van voorafbetalingen. Zij krijgen dan geen belastingvermeerdering opgelegd. We spreken van een kleine onderneming wanneer niet meer dan één van deze drie criteria zijn overschreden:
Verder kan je ook heel creatief zijn om fiscaal optimaal met de vof om te gaan. Zo kan men een privéruimte aan de vof verhuren. Voor de vof is dit een aftrekbare beroepskost, terwijl huurinkomsten persoonlijk gunstig worden belast (niet onderhevig aan sociale bijdragen). Er bestaan ook andere manieren om op een gunstige manier geld uit de vof te halen, zoals maaltijd- of ecocheques. Ook een groepsverzekering is een aanrader.
Verder gelden dezelfde belastingvoordelen die ook voor andere vennootschappen gelden. De exacte regels verschillen veelal per gewest, maar denk aan voordelen zoals cofinanciering, een ecologiepremie, doelgroepverminderingen voor personeel, de kmo-portefeuille enzovoort. Houd er wel rekening mee dat patrimoniumvennootschappen soms zijn uitgesloten van bepaalde voordelen.
Btw-aangifte doen bij een vof
Een vof moet periodieke btw-aangiften doen. In principe wordt er uitgegaan van maandaangiften, maar het is ook mogelijk om optioneel te kiezen voor kwartaalaangiften. Hieraan zijn er wel een aantal voorwaarden verbonden:
De btw-aangifte moet ten laatste worden ingediend op 20ste van de maand die volgt op het einde van de maand- of kwartaalperiode. In de zomervakantie wordt er dan weer uitstel toegekend, maar met de eindejaarsperiode moet er tegen 24 december al een voorschot worden betaald.
Hulp nodig bij btw-aangifte vof
Op de website van de FOD Financiën is er meer informatie te vinden over de btw-aangiften. Ook is er een toelichting gepubliceerd waarin meer informatie te vinden is over het invullen en het indienen van de btw-aangifte, alsook van de verschillende vakken die moeten worden ingevuld.
Voor het indienen van de btw-aangifte zal er hoe dan ook een goede boekhouding moeten worden bijgehouden. Boekhoudsoftware is een belangrijke hulp, omdat het op basis van de geboekte aankoop- en verkoopfacturen automatisch aangiftebestanden kan aanmaken. De accuraatheid daarvan is natuurlijk wel afhankelijk van de accuraatheid van de gevoerde boekhouding. Zo blijft het belangrijk om rekening te houden met een eventuele beperkte btw-aftrekbaarheid van sommige uitgaven.
Wie zich maximaal wil laten ontzorgen, kan de btw-administratie en de btw-aangifte dan beter overlaten aan een boekhouder. De boekhouder kan dan worden gemachtigd om de btw-administratie voor jou in te dienen.
De geschikte boekhouder vinden
Bij een vof zal er een enkele of een dubbele boekhouding moeten worden gevoerd. Daarover hoef je je geen zorgen te maken, want hier heeft elke boekhouder ervaring mee en kan elke boekhouder mee aan de slag. Het is vooral belangrijk dat je boekhouder voldoende expertise heeft in de sector waarin je actief bent. Als je bijvoorbeeld een patrimoniumvennootschap hebt, is het wenselijk dat een boekhouder ook voldoende kennis heeft van de vastgoedwereld. Een goede boekhouder doet namelijk meer dan alleen je boekhouding, maar is ook je eerste aanspreekpunt bij praktische vragen omtrent fiscaliteit, steunmaatregelen en dergelijke meer.
